23 Eylül 2014 Salı

UÇ UÇ BÖCEĞİM ANNEN SANA TERLİK PABUÇ ALACAK...

Bu akşam bilgisayar başında çalışırken ezelden beri her tür hayvan ve böcek (akrep, yılan ve fare dahil) delisi kızım odasından koşarak yanıma geldi; "Anneeee, bak bir anda başucumda ne beliriverdi?" diye. Bir baktım, sonbaharın başlangıcı bir gece yarısında güzel kızımın narin parmağının ucunda onun gibi narin, minicik bir uğur böceği. Bundan tam 4 hafta önce yine bir gece vakti, bu sefer de benim su içtiğim bardağın yanında ufacık bir uğur böceği belirmişti. Durumu en doğru anlatan fiil hakikaten tam da bu: "Belirdi". Uğur böceği, sivrisinek ya da karasinek gibi vızıldamıyor. Bir bakıyorsunuz o kıpkırmızı rengi ile ortaya çıkıvermiş sessiz sedasız. 


















Böcek deyince tüyleri ürperenlerin sayısı bir hayli fazladır. Bu genellemenin aksine adını duyduğumuzda bırakın ürperip iğrenmeyi, tam aksi duygularla daha da ileri gidip elimize almak isteyeceğimiz kadar estetik ve uğruna inandığımız bir böcektir, Coccinellidae familyasına ait uğur böcekleri. Eline uğur böceği konan kızın evleneceği ya da üzerine uğur böceği konan kişinin dileklerinin gerçekleşeceği bu inanışlardan bazıları. Fobi derecesinde böcek korkusu olan ben bile uğur böceği görünce onu derhal elime alır, başlarım içimden söylemeye o meşhur "Uç uç böceğim annen sana terlik pabuç alacak" tekerlemesine; parmak uçlarımda gezinen uğur böceği uçsun da dileğim gerçekleşsin diye binbir cambazlık yaparak. 


Çocukluğumuzdan beri tekerlemesini söylediğimiz, elimize konduğunda mutlu olduğumuz, resmini çizdiğimiz uğur böceğinin bilmediğimiz o kadar çok yanı varmış ki: 
  • Hanımböceği (Ladybug), Gelinböceği, Uçuçböceği olarak da bilinen uğur böceklerinin 5000 kadar türü var. 
  • Yumurtlayarak çoğalıyorlar. Yavru bakımları ise yok. 
  • Kozadan ilk çıktıklarında altın rengindeki kanatlarında önce benek bulunmuyor. Kapakçıklar altındaki tül inceliğindeki kanatlar kurumak için dışarı çıkıyor. Ve, harikulade değişim başlıyor. 
  • Kırmızı, siyah, sarı ve kahverengi zemin üzerinde yedi ya da iki adet olarak bulunan benekler düşmanlara "tadım acı" diye uyarı sinyali gönderiyor. 
  • Tehlike anında pis bir sıvı salıp kendini yere atarak ustalıkla ölü taklidi yapabilen uğur böcekleri bu şekilde düşmanlarından kurtulabiliyorlar. 
  • Binlerce uğur böceği bir araya gelerek elverişli barınaklarda kış uykusuna yatıyorlar. 
  • Larva ve erginleri bitkiler üzerinde yaşıyorlar. 
  • Bir uğur böceği hayatında 3000'den fazla yaprak bitini yok ettiği için biyolojik ve zirai mücadelede yaygın olarak kullanılıyorlar. 
Bu son madde, uğur böceklerinin uğuruyla alakalı rivayetin de kaynağı. Hikayeye göre, zamanın birinde bahçeleri zararlı böcekler istila etmiş. İnsanlar çaresizlik içinde, nasıl mücadele edeceklerini bilemezken uğur böcekleri ortaya çıkıvermiş ve bitkilere zarar veren ne varsa hepsini yiyerek yok etmişler. İşte o günden sonra insanlık bu özel böceği uğurlu kabul etmiş. 

Uğurunun kaynağı nedir bilinmez ama biz, canı istediği kadar misafir etmeye hazırız bu tatlı, mini minnacık uğur böceğimizi, kaldığı müddetçe evimize getireceği uğur ve bereketine inanarak..

Şehnaz Tuna







2 yorum: